Fuli

kemasi Wikipedia
vuli guan
vuli imaza (qudjidji a pinakeljang)
na tjaivavaw a sihu a kinapangaljan a paljavak kalinku king
sicuayanga a ngadan dacuang(大庄),kungpu(公埔)
sepaljavak puluq sa tjelu a mula, drusaiday sa lima puluq sa sepatj a talingan
sihu

-guciu

-remasudj a kilalaing takakudan a pacaqan

-qinati a hulic a sihu

-陳榮聰(pacun ta guciu na vuli)

-nasevuli a gukusiu

-daihiyukay na vuli

pulingetjan nua kadjunangan 176.3705 km²
kinamamamawan tua vavavan nua gadu lima taiday sa sepatj a maru vavavan tadjekuacan (504m)
caucau

-pipenuljatan na caucau-papu ngadan tjai sangasangas

-paljingan

-siva kuzulj sa siva taiday sa sepatj puluq sa lima a caucau(9,945)(2021 a cavilj sigac)

-masansimuluq (10)

-sepatj kuzulj sa lima puluq sa pitju a paljingan (4,057)

sasupuan na yubinkiuku/yuzeng 983
pukeljang a venecikan na takakudan a umaq a sihu 10015100
tjuljivar ta guan yuli, zusi, cangbin,

cenkung, dunghe, cesang

Fuli(富里鄉)

vuli gu (’inamizukuan:Kongpo;nginaingayngan:fuˇ liˋ hiongˋ) imaza i pasanavalj tua kalingu king, a i viri nakidjekec tua yuli, a i kaledep nakidjekec tua zusi, a i kacedas a pasaviri nakidjekec tua cangbin, a i kacedas nakidjekec tua cenkung, a i kacedas a pasanavalj nakidjekec tua dunghe, a i navalj kicaing tua i cesang.

a imaza izua a ita kudrav a caucau, izua haka, pairang, ciuku, amizuku, dawulung zuku, makadaw zuku kata silaya zuku kemaizua maretimalji a kuka a tjuruvu a caucau matjevetjevelj. a kai ’inamizukuan kata nginaingayngan. katalemmang avan aza nugiu, izua vuli paday, ngilengil kata kingtjang a pazangal a racev. aza liuseshisan(六十石山’inamizukuan:Talampo), lusan tjaljitiw kata siawtiensiang(小天祥) i dungvu kunglu pavan nu pungadan a kivangvangan.

cinalivatan[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

pakata neycengpu a “kiman ta kadjunangan a paqaqalut a lemusadj a vecik”, izua vecik a pakata ngadan nua “vuli guan”: aza vuli guan imaza i vecekadan a kalinku kata valangaw sevesevec a lizulizuk. avan a tjapasanavalj a guan i kalingu king. aza sikataqaljan tjatjuruvu ta haka, pairang, makadaw, dawulung kata amizuku, izua a mavekelj a sebunun kata ciuku. a sicuayan a ngadan “kungpu”(公埔), au imaza a kadjunangan izua mapida siqivuan:

  • kasicuayan imaza na sihu a dantay kata na pinpu zuku a papagungan, sipaquziquzip ta gung kata sizi, saka makalap tua ngadan, sa izua “kungpu” aicu a ngadan.
  • ka 1875 a cavilj a tinagiljan, sualapen ta kinaqilji a mareka kulet, ka lemindjelj ta pinanka vukency(撫墾局), pakeljang ta qemuma a kakudan, tjinuicun a macidilj kiqalutanan ta ita marutarauljan a can a qemuma, au sapavai uta vavua ita marutarauljan a pakasengeseng. aza inianan kinasengsengan a quma, san “kungpu”. pakata “vuli” a ngadan, izua liaw a siqivuan. lja culj a kadjunangan, sinan pazangal a penaday seman racev, sa ka 1937 a caviljan sikatapuluq a qiljasan ita a qadaw, pavalitan ta vulizuangyican(庄役場), “namirazek kata  seljenguwaq a guan” a imi.  
  • ka 1937 a caviljan pavalitan ta ljavakan tua kadjunangan, sipapungadan nua ripung ta niamadju a nasicuayan a qinaljan a ngadan a “vulizuang”, tucu izua tauta mamaw a ngadan ca “vuliting”(富里町) i ripun i cyanye(千葉) king, lja aicu “vuli” i kalinku izua zuma a imi “na seljenguwaq a guan” aya.  

ka cinting a djiday[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

aza sangasangasan a sinitjawcikel a vecik a sikataqaljan imaza, avan ca dawulung kata makadaw zuku, ka 1845 a caviljan a talju 1895 a caviljan, izua tjuruvuan a pinpu zuku a malivu i maza, izua vecik a pakata likishi i patekuteku:  

  • 1845 a cavilj, aza tjelu a qinaljan ki tjelu puluq a paljingan, tu tjelu taiday a caucau i akaw pasateku a dansui(淡水) pana kata (dawulung zuku) puluq sa drusa a a paljingan, tu pitju puluq a caucau i takaw liukuy(六龜) patjavat i dungli.
  • 1851 a cavilj, izua mareka makadaw zuku kemasi akaw cesanwandjinzuang(赤山萬金莊) patjavat i dungli.
  • 1862 a cavilj, izua tapuluq a paljingan kemasi vuljavuljau patjavat i dungli.
  • 1866 a cavilj, izua tu drusaiday a caucau kemasi takawcysan(旗山) patjavat i dungli.
  • 1868 a cavilj, aza mareka caucau kemasi akaw djukaycu(九塊厝), patjavat pasa dungli au i sepay, minli, lusan kata vuli a kadjunangan.
  • 1875 a cavilj, ti pancinyuan(潘琴元)kata unem puluq a caucau kemasi takaw vungsan(鳳山) patjavat i minli.

ka ripun a djiday[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

ka 1920 a caviljan teveljeng ta tacuang kata kungpu matadrusa a cy(區), au lemindjelj ta dazuangcy patjeljatucu, sipavecik pasa tua kalingukang ting yuli citing sa kanrivi, au namatjasepatj a kadjunangan, dazuang, turenpu(頭人埔), kungpu(公埔) kata dukangpu(堵港埔). ka 1937 a cavilj pavalitan ta vulizuang, sipavecik pasa tua kalingukang ting yuli djin(郡) sa kanrivi, au namatjasepatj a kadjunangan, dali(dazuang), zutien(turenpu), vuli(kungpu) kata djie(dukangpu). kapuamin a maqaqeci, pavalitan ta vuli guan, sipavecik pasa tua kalinguking sa kanrivi.

paljavak tua kadjunangan[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

vuli guan izua wudjiang, dungli, wanning, sinsin, zutien, sebay, minli, vuli, yuvung, vungnan, vunan, shutien, lusan aicu ki puluq sa tjelu a mula kata drusaiday sa unem puluq sa ita talingan. pakata neycengpu a ziriu, mata 2017 a cavilj lukugac, izua sepatj a kuzulj sa puluq sa sepatj a paljingan, 5687 a uqaljaqaljay, 4769 a vavayavayan, ki 10456 a caucau.  lemita ta paljingan a caucau avan nu 2.61. pakata mavalidan 60 a caucau/km².

izua siva a qinaljan imaza, cilamitay(吉拉米代), talampo(達蘭埠), monating(姆拉丁), cirakesay(基拉歌賽), pacuya(巴族耶), ancoh(安住), maliwang(馬里旺), lupo(露埔), cihalaay(黑暗).

caucau[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

cavilj caucau +:metjeruvu

-:mavekelj

(%)

1981 ita kudrav sa siva kuzulj sa alu taiday sa drusa puluq sa pitju a caucau (19,827 a caucau) —    
1986 ita kudrav sa alu kuzulj sa lima taiday sa unem puluq a caucau (18,560 a caucau) −6.4%
1991 ita kudrav sa unem kuzulj sa drusa a caucau (16,002 a caucau) −13.8%
1996 ita kudrav sa lima kuzulj sa lima taiday sa siva puluq sa unem a caucau (15,596 a caucau) −2.5%
2001 ita kudrav sa tjelu kuzulj sa lima taiday sa tapuluq a caucau (13,510 a caucau) −13.4%
2006 ita kudrav sa drusa kuzulj sa drusa taiday sa alu puluq sa drusa a caucau (12,282 a caucau) −9.1%
2011 ita kudrav sa ita kuzulj sa tjelu taiday sa alu puluq sa pitju a caucau (11,387 a caucau) −7.3%
2016 ita kudrav sa lima taiday sa lima puluq sa pitju a caucau (10,557 a caucau) −7.3%

guciu[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

sazazatj guciu
1 sangasangasan 林水木
2-3 sikamasanmusalj kata sikamasan tjelulj 呂元清
4 sikamasan simatjelj 林水木
5 sikamasan limalj 林金貴
6-7 sikamasan nemelj kata sikamasan pitjulj 洪金海
8-9 sikamasan valulj kata sikamasan sivalj 鄧民宏
10-11 sikamasan simuluq kata sikamasan simuluq saka ita 賴振東
12-13 sikamasan simuluq saka drusa kata sikamasan simuluq saka tjelu 蘇孝信
14-15 sikamasan simuluq saka sepatj kata sikamasan simuluq saka lima 鄧國祥
16-17 sikamasan simuluq saka unem kata sikamasan simuluq saka pitju 黃玲蘭
18 sikamasan simuluq saka alu 陳榮聰(tucu)

sinupuan[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

kucung a gaku
gaku na kucung a vuli
gaku na kucung a vubey(富北)
gaku na kucung a dungli(東里)
kukumin a gaku
gaku na kukumin a vuli
gaku na kukumin a wudjiang(吳江)
gaku na kukumin a dungli
gaku na kukumin a shutien(學田)
gaku na kukumin a yungvung(永豐)
gaku na kukumin a dungzu(東竹)
gaku na kukumin a minli(明里)
gaku na kukumin a wanning(萬寧)

nasidjaravacan[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

kisiya a djalan
taiwan kisiya kanriki
a kisiya a djalan a cemalivat tua taiwan i taitu
disiaba i dungli
disiaba i dungzu
disiaba i vuli
kunglu
masansivalj a djalan i taiwan
masansika drusamuluq sa tjelu a djalanan i taiwan

kemasi vuli pasa dunghe(東河)

masansika tjelumuluq a djalanan i taiwan

yucan(玉長) kunglu

basu
basu a kalinku (izua 1120,1130 kata 1137)
basu a ding dung

kivangvangan[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

小天祥 siawtiensiang
公埔遺址 kungpu sicuayan a kakaizuanan
秀姑巒溪 siukuluan a pana (’inamizukuan: siwkolan a tarawadaw)
東里玉蓮寺 dungli yulien a biu
六十石山金針園區 liuseshisan a kingtjang a kivanvangan
東竹義民廟 dungzu yimin a biu
玉溫泉 yu a ungesing
東里邱家古厝 dungli ti ciu a sicuayan a umaq
東里百年碾米廠 dungli itaiday a cavilj paday a kuba
羅山瀑布 lusan a ungesing
東里鐵馬驛站 dungli disiaba a kisiya
富里溫泉 vuli a ungesing
東里溫泉 dungli a ungesing

racev[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

東里御皇米 dungli yuhuang a paday
銀川有機米 yicuan inia katjedukuan a paday
富麗米 vuly a paday
金針 kingtjang
段木香菇 cuvuq nua riningetjelj a kasiw a ngilengil
富里咖啡 vuli kafi
牛樟芝 kacangula
蜜香紅茶 qudjidjilj salum alju a ucia

kasizuan[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]