跳至內容

Fuli

kemasi Wikipedia
vuli guan
vuli imaza (qudjidji a pinakeljang)
na tjaivavaw a sihu a kinapangaljan a paljavak kalinku king
sicuayanga a ngadan dacuang(大庄),kungpu(公埔)
sepaljavak puluq sa tjelu a mula, drusaiday sa lima puluq sa sepatj a talingan
sihu

-guciu

-remasudj a kilalaing takakudan a pacaqan

-qinati a hulic a sihu

-陳榮聰(pacun ta guciu na vuli)

-nasevuli a gukusiu

-daihiyukay na vuli

pulingetjan nua kadjunangan 176.3705 km²
kinamamamawan tua vavavan nua gadu lima taiday sa sepatj a maru vavavan tadjekuacan (504m)
caucau

-pipenuljatan na caucau-papu ngadan tjai sangasangas

-paljingan

-siva kuzulj sa siva taiday sa sepatj puluq sa lima a caucau(9,945)(2021 a cavilj sigac)

-masansimuluq (10)

-sepatj kuzulj sa lima puluq sa pitju a paljingan (4,057)

sasupuan na yubinkiuku/yuzeng 983
pukeljang a venecikan na takakudan a umaq a sihu 10015100
tjuljivar ta guan yuli, zusi, cangbin,

cenkung, dunghe, cesang

Fuli(富里鄉)

vuli gu (’inamizukuan:Kongpo;nginaingayngan:fuˇ liˋ hiongˋ) imaza i pasanavalj tua kalingu king, a i viri nakidjekec tua yuli, a i kaledep nakidjekec tua zusi, a i kacedas a pasaviri nakidjekec tua cangbin, a i kacedas nakidjekec tua cenkung, a i kacedas a pasanavalj nakidjekec tua dunghe, a i navalj kicaing tua i cesang.

a imaza izua a ita kudrav a caucau, izua haka, pairang, ciuku, amizuku, dawulung zuku, makadaw zuku kata silaya zuku kemaizua maretimalji a kuka a tjuruvu a caucau matjevetjevelj. a kai ’inamizukuan kata nginaingayngan. katalemmang avan aza nugiu, izua vuli paday, ngilengil kata kingtjang a pazangal a racev. aza liuseshisan(六十石山’inamizukuan:Talampo), lusan tjaljitiw kata siawtiensiang(小天祥) i dungvu kunglu pavan nu pungadan a kivangvangan.

pakata neycengpu a “kiman ta kadjunangan a paqaqalut a lemusadj a vecik”, izua vecik a pakata ngadan nua “vuli guan”: aza vuli guan imaza i vecekadan a kalinku kata valangaw sevesevec a lizulizuk. avan a tjapasanavalj a guan i kalingu king. aza sikataqaljan tjatjuruvu ta haka, pairang, makadaw, dawulung kata amizuku, izua a mavekelj a sebunun kata ciuku. a sicuayan a ngadan “kungpu”(公埔), au imaza a kadjunangan izua mapida siqivuan:

  • kasicuayan imaza na sihu a dantay kata na pinpu zuku a papagungan, sipaquziquzip ta gung kata sizi, saka makalap tua ngadan, sa izua “kungpu” aicu a ngadan.
  • ka 1875 a cavilj a tinagiljan, sualapen ta kinaqilji a mareka kulet, ka lemindjelj ta pinanka vukency(撫墾局), pakeljang ta qemuma a kakudan, tjinuicun a macidilj kiqalutanan ta ita marutarauljan a can a qemuma, au sapavai uta vavua ita marutarauljan a pakasengeseng. aza inianan kinasengsengan a quma, san “kungpu”. pakata “vuli” a ngadan, izua liaw a siqivuan. lja culj a kadjunangan, sinan pazangal a penaday seman racev, sa ka 1937 a caviljan sikatapuluq a qiljasan ita a qadaw, pavalitan ta vulizuangyican(庄役場), “namirazek kata  seljenguwaq a guan” a imi.  
  • ka 1937 a caviljan pavalitan ta ljavakan tua kadjunangan, sipapungadan nua ripung ta niamadju a nasicuayan a qinaljan a ngadan a “vulizuang”, tucu izua tauta mamaw a ngadan ca “vuliting”(富里町) i ripun i cyanye(千葉) king, lja aicu “vuli” i kalinku izua zuma a imi “na seljenguwaq a guan” aya.  

aza sangasangasan a sinitjawcikel a vecik a sikataqaljan imaza, avan ca dawulung kata makadaw zuku, ka 1845 a caviljan a talju 1895 a caviljan, izua tjuruvuan a pinpu zuku a malivu i maza, izua vecik a pakata likishi i patekuteku:  

  • 1845 a cavilj, aza tjelu a qinaljan ki tjelu puluq a paljingan, tu tjelu taiday a caucau i akaw pasateku a dansui(淡水) pana kata (dawulung zuku) puluq sa drusa a a paljingan, tu pitju puluq a caucau i takaw liukuy(六龜) patjavat i dungli.
  • 1851 a cavilj, izua mareka makadaw zuku kemasi akaw cesanwandjinzuang(赤山萬金莊) patjavat i dungli.
  • 1862 a cavilj, izua tapuluq a paljingan kemasi vuljavuljau patjavat i dungli.
  • 1866 a cavilj, izua tu drusaiday a caucau kemasi takawcysan(旗山) patjavat i dungli.
  • 1868 a cavilj, aza mareka caucau kemasi akaw djukaycu(九塊厝), patjavat pasa dungli au i sepay, minli, lusan kata vuli a kadjunangan.
  • 1875 a cavilj, ti pancinyuan(潘琴元)kata unem puluq a caucau kemasi takaw vungsan(鳳山) patjavat i minli.

ka 1920 a caviljan teveljeng ta tacuang kata kungpu matadrusa a cy(區), au lemindjelj ta dazuangcy patjeljatucu, sipavecik pasa tua kalingukang ting yuli citing sa kanrivi, au namatjasepatj a kadjunangan, dazuang, turenpu(頭人埔), kungpu(公埔) kata dukangpu(堵港埔). ka 1937 a cavilj pavalitan ta vulizuang, sipavecik pasa tua kalingukang ting yuli djin(郡) sa kanrivi, au namatjasepatj a kadjunangan, dali(dazuang), zutien(turenpu), vuli(kungpu) kata djie(dukangpu). kapuamin a maqaqeci, pavalitan ta vuli guan, sipavecik pasa tua kalinguking sa kanrivi.

vuli guan izua wudjiang, dungli, wanning, sinsin, zutien, sebay, minli, vuli, yuvung, vungnan, vunan, shutien, lusan aicu ki puluq sa tjelu a mula kata drusaiday sa unem puluq sa ita talingan. pakata neycengpu a ziriu, mata 2017 a cavilj lukugac, izua sepatj a kuzulj sa puluq sa sepatj a paljingan, 5687 a uqaljaqaljay, 4769 a vavayavayan, ki 10456 a caucau.  lemita ta paljingan a caucau avan nu 2.61. pakata mavalidan 60 a caucau/km².

izua siva a qinaljan imaza, cilamitay(吉拉米代), talampo(達蘭埠), monating(姆拉丁), cirakesay(基拉歌賽), pacuya(巴族耶), ancoh(安住), maliwang(馬里旺), lupo(露埔), cihalaay(黑暗).

cavilj caucau +:metjeruvu

-:mavekelj

(%)

1981 ita kudrav sa siva kuzulj sa alu taiday sa drusa puluq sa pitju a caucau (19,827 a caucau) —    
1986 ita kudrav sa alu kuzulj sa lima taiday sa unem puluq a caucau (18,560 a caucau) −6.4%
1991 ita kudrav sa unem kuzulj sa drusa a caucau (16,002 a caucau) −13.8%
1996 ita kudrav sa lima kuzulj sa lima taiday sa siva puluq sa unem a caucau (15,596 a caucau) −2.5%
2001 ita kudrav sa tjelu kuzulj sa lima taiday sa tapuluq a caucau (13,510 a caucau) −13.4%
2006 ita kudrav sa drusa kuzulj sa drusa taiday sa alu puluq sa drusa a caucau (12,282 a caucau) −9.1%
2011 ita kudrav sa ita kuzulj sa tjelu taiday sa alu puluq sa pitju a caucau (11,387 a caucau) −7.3%
2016 ita kudrav sa lima taiday sa lima puluq sa pitju a caucau (10,557 a caucau) −7.3%
sazazatj guciu
1 sangasangasan 林水木
2-3 sikamasanmusalj kata sikamasan tjelulj 呂元清
4 sikamasan simatjelj 林水木
5 sikamasan limalj 林金貴
6-7 sikamasan nemelj kata sikamasan pitjulj 洪金海
8-9 sikamasan valulj kata sikamasan sivalj 鄧民宏
10-11 sikamasan simuluq kata sikamasan simuluq saka ita 賴振東
12-13 sikamasan simuluq saka drusa kata sikamasan simuluq saka tjelu 蘇孝信
14-15 sikamasan simuluq saka sepatj kata sikamasan simuluq saka lima 鄧國祥
16-17 sikamasan simuluq saka unem kata sikamasan simuluq saka pitju 黃玲蘭
18 sikamasan simuluq saka alu 陳榮聰(tucu)
kucung a gaku
gaku na kucung a vuli
gaku na kucung a vubey(富北)
gaku na kucung a dungli(東里)
kukumin a gaku
gaku na kukumin a vuli
gaku na kukumin a wudjiang(吳江)
gaku na kukumin a dungli
gaku na kukumin a shutien(學田)
gaku na kukumin a yungvung(永豐)
gaku na kukumin a dungzu(東竹)
gaku na kukumin a minli(明里)
gaku na kukumin a wanning(萬寧)
kisiya a djalan
taiwan kisiya kanriki
a kisiya a djalan a cemalivat tua taiwan i taitu
disiaba i dungli
disiaba i dungzu
disiaba i vuli
kunglu
masansivalj a djalan i taiwan
masansika drusamuluq sa tjelu a djalanan i taiwan

kemasi vuli pasa dunghe(東河)

masansika tjelumuluq a djalanan i taiwan

yucan(玉長) kunglu

basu
basu a kalinku (izua 1120,1130 kata 1137)
basu a ding dung
小天祥 siawtiensiang
公埔遺址 kungpu sicuayan a kakaizuanan
秀姑巒溪 siukuluan a pana (’inamizukuan: siwkolan a tarawadaw)
東里玉蓮寺 dungli yulien a biu
六十石山金針園區 liuseshisan a kingtjang a kivanvangan
東竹義民廟 dungzu yimin a biu
玉溫泉 yu a ungesing
東里邱家古厝 dungli ti ciu a sicuayan a umaq
東里百年碾米廠 dungli itaiday a cavilj paday a kuba
羅山瀑布 lusan a ungesing
東里鐵馬驛站 dungli disiaba a kisiya
富里溫泉 vuli a ungesing
東里溫泉 dungli a ungesing
東里御皇米 dungli yuhuang a paday
銀川有機米 yicuan inia katjedukuan a paday
富麗米 vuly a paday
金針 kingtjang
段木香菇 cuvuq nua riningetjelj a kasiw a ngilengil
富里咖啡 vuli kafi
牛樟芝 kacangula
蜜香紅茶 qudjidjilj salum alju a ucia