跳至內容

Chenggong

kemasi Wikipedia
cengkung
(成功鎮)
cenkung imaza
na tjaivavaw a sihu a kinapangaljan a paljavak taitu
sicuayanga a ngadan madawdaw
sepaljavak alu a mula, itaiday sa alu puluq sa pitju a talingan
sihu

-guciu

-remasudj a kilalaing takakudan a pacaqan

-qinati a hulic a sihu

-黃博昌(pacun ta kamakama na cenkung)

-nasecenkung a gukusiu

-daihiyukay na cenkung

pulingetjan nua kadjunangan 143.9939km²
kinamamamawan tua vavavan nua gadu sepatj taiday sa puluq a maru vavavan tadjekuacan (410m)
caucau

-pipenuljatan na cawcau


-papu ngadan tjai sangasangas

-paljingan

-ita a kudrav sa tjelu a kuzulj sa lima taiday sa pitju a caucau(13,507)(2021 a cavilj kata 1 a qiljas)

-masantjelulj

-lima a kuzulj tjelu a taiday sa sepatj puluq sa ita paljingan (5,341)

sasupuan na yubinkiuku/yuzeng 961
pukeljang a venecikan na takakudan a umaq a sihu 10014020
tjuljivar ta guan canping(長濱), dunghe(東河), vuli(富里)


cenkung(’inamizukuan:Madawdaw;nginaingayngan:Sṳ̀n-kûng-chṳ́n;pinairangan:Sîng-kong-tìn)avan angata ca ceng nua i taiwan a taiduking. imaza i pasakacedas a viri tua taiwan, i viri nakidjekec tua changbin, a i tjaikacedas mavan a taipingyan, a i navalj  katua i kaledep mavan anga a ljaviljaving a gadugaduan ljaqedi katua dunghe. a i pasakaledep a viri mavan anga a i vuli, a kinalangan nua kadjunangan ladruladruq, nua i taiduking tjalja ladruqan a naljavek a ljaving. izua tu 144km² a pulingetjan nua kadjunangan. a qacavan masansimatjelj a ceng i taiwan. a pasakacedas kuljakuljay a ljaviljaving a lizuk, a pasakaledep sedjel a gadugaduan. a kai ’inamizukuan.

lja izua maseljec a kaliusan a ljavek i taipingyan, liawliaw a kana ciqaciqavan imaza, na i kalinku kata i taidu a tjalja qacavan a papavelian ta ciqaw. sa mirazek a ciqaw a sengsengan, aza i cenkung masan tjaljaqacan a ceng i taidu. saka naseljenguwaq a kadjuanan. avan masan na i taitu a pakazuazuanan na kuluma.  

cenkung cen ka sicuayan a qivu madawdaw, au umaljen qivu singkang. kapuaming a maqaqeci, pavalitan a ngadan a “cenkung”.tucu na i pasakacedas tjalja qacavan a  sikiljaving tana kiciqaw tu mizalek. aza pakata madawdaw a ngadan kamasi sangasan liaw malji a sirukaiyan, ljakua mata a pitje vililan anga a cavilj a cinting a djiday, aicu kadjunangan na amizuku a kinaizuanan kata qaqumain. mata minku tjelu puluq sa sepatj a cavilj kapuaming a makakuang a tjaw patagilj, lja imaza i taiwan aza singkang aya izua tjelu a qinaljan a nakipungadan. ulja inika namaljaluai, au pavalitan ta malji ngadan. aza imaza natatemakesi izua punuq kata mareka kumuing a kamakama a pupaisuisu, tiamadju pakata a kinalangan nua kadjunangan pasumamaw ta anpin ikiljaving na kiciqaw tu mizalek, au pakata sinkang a mirazek kemasi i pasatjaviri a cenkungaw(成廣澳), za cenkung, cenkuang, kata sinkang mamaw zaing pinairangan, avan anga ta sinpungadan cenkung ceng.  

lja nasecevung tua djljeqiljeqi a mirarua, avan nusekuya sana kauvu a kinakadjunangan. aza i navalj katua i viri tjaljekeri tu laruq, pasacemedas nakicevung ta taipingyan, pasamaledep sedjela pucemecemelan pukasikasivan namacacaing i pasaljaviljavi tua ljavek a gadugauan, aza kadjunangan na pasacemedas a silisili, azua kadjunangan tja liaw a gadugadu kata calisi. aza paka ljavek a lizuk tjaljakeri, amin za pasamaza i cenkung tja tjaljaqaca, nase kalingku taitu a pakaljaving sinan tjeluan a djadjiqeseng nua ljavek a tjaljtjalj. aicu i demut ta cenkung a gadugaduan nase sinkang a gaduan, akana gaduan izua paisuling(白守蓮) a gadu, sinkang(新港) a gadu, ciling(麒麟) a gadu a tjaljavavavan avan za sinkang a gadu (a ljavavan1683 tadjekuacan). tauta na makaljaving ta ljavek a gadugaduan tjalja vavavan. aicu a maka cemedasan a qinaljan aitua kadjunangan pinapiliq ljaviljaving kata gadugadu a rusa qinaljan:

aza pakata naljavek a ljaving izua rukurukung, tequtequng, ljaviljaving, dangangay, izuanan tjaljitjali, beruberung, namibuhu a djiljeqi kata tjagulj a napakisumalji nua kadjunangan a temalimuzav, imaza qinaljan tjalja maligu a sansintay kata a alang mamaw taljinay a qaciljay. a pakata gaduan, aita kinaqipuan, za itua pakaljaviljaving a namacacevung tjavavavan a gadu, sedjelj a ljavavaw tu caleqilj ca i tulang gadugaduing, pasa cemedas a tjagulj avan za tja kudremel a siniqaljdj samadjumulj a maljetimalji a kana qaciljay, masan tjateku a gadugaduan.

aicu a cenkung a kalevelevan semezan tu kemaledeledev. semezam tu liaw a qudjalj, liaw a pana ljakua rikitj tu djaljaw a siqaljudjan, aza djaljum ika namakeljan,kemasai maledep a ljaving a gaduan seqaljutj a pasa cemedas ljitalatj a mataipinyan. a ita cavilj a qudjaljan 2100 kungli(公釐), a ta caviljan a sezaman 23.8°C, sinan pazangal a racev izua tjanes kata ginitegit a drinasi a ciqaw.

matja 8 qinaljan i cenkung. matja 14 qinaljan imaza, ciliksay(麒麟部落), torik(都歷部落), sa'aniwan(宜灣部落), kalahaay(民豐部落), kahciday(和平部落), madawdaw(麻荖漏部落), dadowacen(玉水橋部落), folalacay(小港部落), cirarokohay(芝田部落), tomiyac(重安部落), piyoxo(小馬部落), mararo’ong(美山部落), pisirian(比西里岸部落), paongaongan(八嗡嗡部落).

qinaljan : cenkungaw kata sinkang

[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]

cenkungaw i sangas ta 1920 a cavilj na imaza pakata sividay a kaizuanan, kailikuz ta 1920 a cavilj aza na vecekadan nua sincen kata siupay patjavaten a pasa sinkang, au za cenkungaw tja keri tua sinkang, avan nuizua a ngadan siawkang aya.

cenkungaw izua tjalja seljenguwaq rukurukung a ljaving nualjave, katjaiqayaw a cavilj na i kalingku, binan (tucu a taitu) rusa sikiljaving, tjalja pazangalan a sikiljaving na varukur. imaza ta amizuku kata pepu zuku a tideq. izua naseljenguwaq a kisansiupay kadjunangan. a pairang sema maza a seman umaq sa marepaveli ta racev.  masan na i taqinaljan na pairangan a kakaizuanan.

kamangetjez a ciuku a sema cemedas a qemulic ta kadjunangan kata kanri na kacalisian a sikudanan. cenkungaw masan kalingu kata taitu sevesevec a lizulizuk a i vecekadan papirazek sikaizuanan. izua kana siubay anga, sividay kata kinapangaljan a paljavak maliawliaw.

kamangetjez a ciuku a sema cemedas a qemulic ta kadjunangan kata kanri na kacalisian a sikudanan. cenkungaw masan kalingu kata taitu sevesevec a lizulizuk a i vecekadan papirazek sikaizuanan. izua kana siubay anga, sividay kata kinapangaljan a paljavak maliawliaw. ka 1889 a cavilj aza lemingdjelj “kuangsiang” a sincentji, avan za cenkungaw a sinan vecekadan, ka ripun a djiday anga, izua cucansu(出張所) kata citing(支廳) mareka liningdjelj a sincen(行政) a ngadan, cenkungaw avananan tu  vecekadan nua sincen sakamaya, mata 1921 a cavilj aza citing sekaumalj i sinkang, au ka 1931 a cavilj sualapen sapavaliten masan cenkungaw a qinaljan, aza cenkungaw a sincen puamin sa qeljevi. pakata remacevan a sengesengan, kemasi 1912 a cavilj mata 1919 a cavilj, aza cenkungaw na matjatjavililj a lemindjelj ta “qinepu i taidu na miradjek racevan ”, “kuansiang qunepu remacevan a sengesengan gaisha” kata “taiwan seman drakeskabushiki gaisha cucansu”, icu nua cenkungaw pajata remacevan a sengesengan a paljazuwa vecik.  

aicu sinkang hici tjalja mirazek ka 1920 isangas kata ivililj a cavilj, izua a tjaljaqaca varukur nakiljaving, qemacuvung tua pasa taidu a djalang, ka 1921 a cavilj aza citing patjavaten pasa sinkang, au 1922 a cavilj sema gisuy, pakadjuanan na zaljum, kipuvarung ta sema djaljanglemindje, sinkang chiting a kanricy(管理局) aicu tjautagiljen a sikasengesengan, za i sinkang masan pakatua imaza a ljaviljavian nua ljavek a qinaljan sincen kata siubay. pakacukulu tua cenkung minatuta tja djaljaw a mirazek za i sinkang, aza siubay kata qinepu a remacevan a sengesengan mapacung tu tjameliaw. kapuaming a makakuang za i sinkang hici tja pasaseljangen kata 1922 a cavilj a sini kipuvarung a vecik, aza izuanga ta a hici kata malalaw a qinaljan na matevelj anga, a kanasubay avan izuata sinan kaizuanan a djalang, aicu a djalan a cunhua na imaza tjalja nanguaqan a sikiljemilj tua kana sangasangasan kata mulipaisu, za na maudraqa kata djalan a cunhua izuangata kungluci a disiaba, avan nu sika mirazek kasicuayan. au za djalan a cunsan kata djalan a tatung avan za kasiuljayan a riukan kata kakanan, sanan kakivangvangan a siubay.

cenkung a hici(市區) a sikace izua taituking canping, cenkung kata dunghe qinaljan. aicu cengkung a hici a sikace i sinkang sinan vecekadan. aza sinkang hichi a tjalja nangawaqan tjakaizuanan a hichi tucu imaza tjelu a qinaljan, saka utauta na mareka sihu a kikang(機關) a liningdje imaza ta qinaljan, izua kakipucemelan a taidu i cengkung nua wyvupu, na nangawaqan sikace tjanakuya ta i valangaw pagalju.

kinapangaljan a paljavak ka 1946 a cavilj aza ngadan ta taiduking sinkangci (新港區) sinkangsiang (新港鄉), tazua a i taiduking amin nu ita kinapangaljan a paljavak aza ceng(鎮), ljakua aza kuansan (關山) kata singkang(新港) avan kinapangaljan a paljavak aza qinaljan(鄉), ika sa mirazek , au pavalitan tua ceng(鎮). ljakua nu pavalitan ta maitucu a ngadan mamaw kata i canwa(彰化) kata tjayi(嘉義), au za singkang sikivalid tua cenkung (成功) a ngadan, avan anga cengkung cen aya. aza penuljat a qinaljan izua buai(博愛), cungsiaw(忠孝), sansian(三仙), sanmin(三民), cungze(忠智), cungren(忠仁), heping(和平), sinyi(信義) aicu a alu a mula au izua itaiday sa alu puluq sa pitju a talingan.

izua tu ita kudrav sa tjelu a kuzulj sa unem a taiday a caucau imaza, ta ljavan a caucau daisanmi tja kedri ta i valangaw katua binan. malua a caucau imaza, 95 a caucau /km². avan nangata aicu a pakata ceng i taiwan. tjaliaw ta i kalinku a vunglin katua ily.  

cavilj caucau +:metjeruvu

-:mavekelj

(%)

1981 drusa kudrav sa sepatj a kuzulj sa pitju puluq a caucau (24,070 a caucau) -
1986 drusa kudrav sa drusa a kuzulj sa lima a taiday sa sepatj puluq sa alu a caucau (22,548 a caucau) -6.3%
1991 drusa kudrav sa unem a taiday sa sepatj puluq sa tjelu a caucau(20,643 a caucau) -8.4%
1996 drusa kudrav sa drusa a taiday sa lima puluq a caucau (20,250 a caucau) -1.9%
2001 ita kudrav sa alu a kuzulj sa sepatj a taiday sa unem puluq sa siva a caucau (18,469 a caucau) -8.8%
2006 ita kudrav sa unem a kuzulj sa pitju a taiday sa tapuluq sa tjelu a caucau (16,713 a caucau) -9.5%
2011 ita kudrav sa lima a kuzulj sa lima a taiday sa sepatj puluq sa drusa a caucau(15,542 a caucau) -7.0%
2016 ita kudrav sa sepatj a kuzulj sa sepatj a taiday sa tapuluq sa ita a caucau (14,411 a caucau) -7.3%
2020 ita kudrav sa tjelu a kuzulj sa unem a taiday sa tapuluq sa tjelu a caucau(13,613 a caucau) -5.5%
sazazatj kamakama na cenkung
地方自治前 pitjaysangas a 1951 a cavalj
第1屆sangasangasan 馬榮通
第2屆sikamasanmusalj 吳石麟
補選mumalj a sinkiu 林福安
第3屆sikamasan tjelulj 葉良田
地方自治後 pitjayvililj a 1951 a cavalj
第1屆sangasangasan 葉良田
第2屆sikamasanmusalj 馬榮通
第3-4屆sikamasan tjelulj katua sikamasan simatjelj 許挑
補選、第5屆mumalj a sinkiu katua sikamasan limalj 陳世忠
第6-7屆 sikamasan nemelj katua sikamasan pitjulj 宋賢英
代理sevalitan 項燮臣
第8-9屆 sikamasan valulj katua sikamasan sivalj 曾士華
第10-11屆 sikamasan simuluq katua sikamasan simuluq saka ita 宋文英
第12-13屆 sikamasan simuluq saka drusa katua sikamasan simuluq saka tjelu 侯武成
代理sevalitan 吳榮慶
代理sevalitan 曾國昌
第14屆 sikamasan simuluq saka sepatj 江文隆
第15-16屆 sikamasan simuluq saka lima katua sikamasan simuluq saka unem 侯武成
代理sevalitan 顏志光
第17-18屆 sikamasan simuluq saka pitju katua sikamasan simuluq saka alu 黃博昌
港口 tjatjeljavingan na varukur
成功漁港 sikiljaving na kiciqaw tu mizalek a cengkung

singkang sikiljaving na kiciqaw tu mizalek. aicu sinan pazangal a kakaizuanan imaza i taiwan kacedas a makaljaving a kiciqawan a sengesengan kata vukang sikiljaving na kiciqaw tu mizalek, sikamasanmusalj. na maligu a kemasi ljavek a lacev katua ginitegit a drinasi a ciqaw.

小港漁港 sikiljaving na kiciqaw tu mizalek a siawkang
基翬漁港 sikiljaving na kiciqaw tu mizalek a cihui (’inamizukuan:kihaw)
公路 kunglu
masansipuluq saka ita a djalanan i taiwan
masansika drusamuluq saka tjelu a djalanan i taiwan
縣道 vinaciqan ta djalan
東15線 masansipuluq saka lima a djalanan i taitu
東16線 masansipuluq saka unem a djalanan i taitu
東17線 masansipuluq saka pitju a djalanan i taitu
東18線 masansipuluq saka alu a djalanan i taitu
東19線 masansipuluq saka siva a djalanan i taitu
客運 basu
鼎東客運 basu a dingdung
花蓮客運 basu a kalingku
高級中學 kaucung a gaku
國立成功商業水產職業學校 na sihu cengkung tatuluan ta pakada kemuda pavelid katua nua paciqaw a sengsengan a gaku
國民中學 kucung a gaku    
臺東縣立新港國民中學 gaku na kucung a sinkang
國民小學 kukumin a gaku
臺東縣成功鎮成功國民小學 gaku na kukumin a cengkung
臺東縣成功鎮三民國民小學 gaku na kukumin a sanmin
台東縣成功鎮三民國民小學和平分校     gaku na kukumin a sanmin i heping    
臺東縣成功鎮忠孝國民小學 gaku na kukumin a cungsiaw
台東縣成功鎮忠孝國民小學博愛分校 gaku na kukumin a cungsiaw i buai
台東縣成功鎮三仙國民小學 gaku na kukumin a sansi
台東縣成功鎮信義國民小學 gaku na kukumin a sinyi
衛生福利部臺東醫院成功分院 kakipucemelan a taidu i cengkung nua wyvupu
成功鎮衛生所 isenavan a cengkung

hasisiw katua semevuc ta sapuycy

[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]
臺東縣警察局成功分局 i tatidu cengkung a hasisiw  
新豐派出所 gimeng a singfung
忠孝派出所 gimeng a cungsiaw
都歷派出所 gimeng a duli
臺東縣政府消防局成功大隊 taiduking semevuc ta sapuycy a cengkung
成功分隊 sapuycy a cengkung a tjaikedri na liningdjel i cengkung
izua kasiw kata hana a kakivangvangan na caucau i sansitai
matu a qaciljay  
tjaljitiw a singkang
sikiljaving na kiciqaw tu mizalek a cenkung
na amizuku vaveqacan a kakaizuanan a kakituluan
pisilian a qinaljan
柴魚片 ginitegit a drinasi a ciqaw
白蝦 vuqavuqalj a guzang
旗魚 angalj rudjuidjuy larularuq a ciqaw
桶柑 tjanes
胡德夫 Parangalan (rusenasenai)
黃麗玲(A-Lin) Lisang Pacidal Koyouan (rusenasenai)
李光輝 Attun Palalin (ribung djiday a sivitjai)