Beinan
binan (卑南鄉) | |
na tjaivavaw a sihu a kinapangaljan a paljavak | taitu |
sicuayanga a ngadan | puyuma |
sepaljavak | tapuluq saka tjelu a mula, tjelu taiday a talingan |
sihu
-guciu -remasudj a kilalaing takakudan a pacaqan -qinati a hulic a sihu |
-許文獻pacun ta guciu na binan -nasebinan a gukusiu -daihiyukay na binan |
pulingetjan nua kadjunangan | 412.6871km² |
kinamamamawan tua vavavan nua gadu | alu taiday a maru vavavan tadjekuacan (800m) |
caucau
-pipenuljatan na cawcau
-papu ngadan tjai sangasangas -paljingan |
-ita kudrav sa unem a kuzulj sa siva a taiday sa sepatj puluq a siva a caucau (16,949)(2021 a cavilj ita qiljas) -masanmusalj -unem a kuzulj sa alu a taiday saka sepatj puluq kata drusa paljingan (6,842) |
sasupuan na yubinkiuku/yuzeng | 954 |
pukeljang a venecikan na takakudan a umaq a sihu | 10014040 |
tjuljivar ta guan | yanping (延平鄉), shikanu (鹿野鄉), vavukud (東河鄉), valangaw, tjavuali , daren; vudai |
a binan (pinuyumakan: puyuma; ’inamizukuan: Puyuma; rinukaian: Pinang; nginaingayngan: biˊ namˇ hiongˊ; pinairangan: Pi-lâm-hiong) imaza i pasakacedas a vecekadan tua taiwan, a i viri nakidjekec tua shikano katua inpiing, a i pasakacedas a viri mavananga a i vavukud, a i tjaikacedas mavan a taipingyang a ljavek, a pasamaza ledepan kicencen nakipuljaqedi ta i vuday, a i navalj nakicaing tua i valangaw, tjavuali katua djinfung.
aicu kadjunangan imaza i navalj tua kalingu a sema taitu a nakilaing tua gadu a lizulizuk, saka pinulingetjan nua vecekadan a gadu i taiwan kata makaljavek a marekagadu, au izua a unem puluq a pasaliaw a calisilisi a kadjunangan, izua a nakemasi binan a pana, kadjipun a pana, likavung a pana a makabinan a guan. a kadjunangan namasan semezan tu kemaledeledep.
a i binan gu a caucau izua manita kudraw sa unem a kuzulj sa siva a taiday sa sepatj puluq a siva a caucau (16,949 a caucau) (2021 a caviljan ita qiljasan), na i taituking tjalja tjuruvuruvuan a caucau a mula taguan. a imaza caucau sedjelj a pairang katua 35% a kacalisiyan (izua a puyuma zuku, amizuku katua rukai zuku), a pakata nugiu a sengsengan izua. tucuanga masa i kadjipun a ungesing katua a rusenasenay a ti amit kulilay a sinikaligu, au masan vaquan a tataliduan a qinaljan, a remayurangan a sengsegnan meqaca saka mirazek.
a kai pinuyumakan, ’inamizukuan katua pinairangan.
cinalivatan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]kasicuayan aza i binan a pinaljavakan, ka valjakana a nadjemadjas, namasanparavac i pasakacedas. aza uranda nu qivu “pimala” aya.
ka cinting a djiday cineviqe tu masan na kacalisian a kadjunangan. likinay a paqetelem a ljitaladj. au tazua izua a pinaka “binan alu a qinaljan” a qinepu.
aza ngadan a binan aya, namasanlialiaw a sirukaiyan, a tja semalu a qivuan avan za “pinaski” a siqivuan. a kai a kinacalisianan “puyuma” aya aza imi, nagemaugaw ta tjeljavavavan a vadis. sinpapukining ta mamazangiljan a ti “pinaray”, mavananga a tucu kisiya a “puyuma” kemasi a ngadan.
ka 1875 a caviljan lemindjelj tua binanting (卑南廳). ka 1886 a caviljan pavalitan ta taitu tjelizu (直隸州). aza sitjaisangasan a kinkinkiu a kamakama ni huse (胡適) a kama ti vuvu i hutihua (胡鐵花) a kicapilj ta kakudan. ka ripung a nadjemadjas tazua, lemindjelj tua binanzuang (卑南庄), sinipaljavak tua taituting taiducin(台東郡). ka 1944 a caviljan tapuluq sa drusa a qiljas ita qadaw, sualapen a binancung sa sipatevelj ta taitudje (臺東街)(na sihu a kubung 326), masan tjaljavililjan a inumalj na ripung a sihu i taiwan a kinapangaljan a paljavak. kapuaming a maqaqeci, taitutji pavalitan tua ngadan a taitucen (臺東鎮). au aza izua angata binancung a paljavak patjatjaw vadaying, sipatevelj ta i taiducin a nakacalisian a i pasaviri a kadjunangan.
ka 1974 a caviljan aicu a taitucen paljavavaven masan hici, au sipatevelj a binan a guan, puyuma (南王), vukang (富岡), yanwan (岩灣), sinyan (新園), tjinsin (建興), nanlung (南榮), kadjipun (知本), vungtin (豐田), kasavakan (建和) a matapuluq a qinaljan a pasa ta valangaw. a paqepu tu djemalun tu puluq a kudraw a caucau, sikamasan a kabinan a mula ika nua sebinan. au tjaemusiluyan za nasebinan a gukusiu i taitu king a kadjunangan, avan nusiselapay a kinanguaqan a hici. ka tjaivililjanga aza a sebinan gilisiu patjavat a mataiping a qinaljan, ka 1992 a caviljan tapuluq kata drusa a qiljas puluq sa unem a qadaw, tazua za paka navalj nuakisiya a djaljan a binan a ljaljevavavan pavalitan tua taitu atalasi a disiaba (ka 2001 a cavilj pavalitan siqivuan tu taitu disiaba).
paljavak tua kadjunangan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]izua tapuluq saka tjelu a mula imaza.
行政區劃 | sepaljavak |
臨海地區(卑南溪至東海岸)3村: | makaljaving tua ljavek (izua tjelu a mula) |
利吉村(利基利吉) | dikidiki a mula |
富源村(海岸山脈地區) | vuyung mula (ljaviljaving a gadugaduan) |
富山村(加路蘭、杉原) | vudavudak/vusan a mula |
內陸北區(太平溪以北)5村: | i viri a tjaljatalatj a kadjunangan (izua lima a mula) |
賓朗村(檳榔樹格) | alipay a mula |
美農村(高台) | minung a mula (tjavavaw lizuk a kadjunangan |
初鹿村(初鹿部落/北絲鬮社) | ulivelivek a mula |
明峰村(初鹿牧場) | danadanaw a mula (papuquzipan ta dubuc a kadjunangan) |
嘉豐村(稻葉、山里) | kalito'od/sanri a mula |
內陸南區4村: | i navalj a tjaljatalatj a kadjunangan (izua sepatj a mula) |
太平村(卑南鄉行政中心) | taiping a mula |
泰安村(大巴六九部落) | taian/tamalakaw a mula |
利嘉村(呂家望) | lika/likavung a mula |
東興村(達魯瑪克/大南) | dungsin/taromak a mula |
知本地區(知本溪流域)1村: | makaljaving tua djipun pana a kadjunangan (izua ita mula) |
溫泉村(知本溫泉) | katatipul a mula (djipun a ungesing) |
cavilj | caucau | +:metjeruvu
-:mavekelj (%) |
1981 | drusa kudrav sa sepatj a kuzulj sa sepatj a taiday sa drusa puluq a caucau (24,420 a caucau) | - |
1986 | drusa kudrav sa drusa a kuzulj sa pitju a taiday sa sepatj puluq sa pitju a caucau (22,747 a caucau) | -6.9% |
1991 | drusa kudrav sa ita a kuzulj sa lima a taiday sa tjelu puluq sa sepatj a caucau (21,534 a caucau) | -5.3% |
1996 | drusa kudrav sa unem a taiday sa siva puluq sa siva a caucau (20,699 a caucau) | -3.9% |
2001 | drusa kudrav sa lima puluq sa pitju a caucau (20,057 a caucau) | -3.1% |
2006 | ita kudrav sa alu a kuzulj sa pitju a taiday sa sepatj puluq sa lima a caucau (18,745 a caucau) | -6.5% |
2011 | ita kudrav sa alu a kuzulj sa lima puluq sa lima a caucau (18,055 a caucau) | -3.7% |
2016 | ita kudrav sa pitju a kuzulj sa sepatj a taiday sa sepatj puluq sa tjelu a caucau (17,443 a caucau) | -3.4% |
sazazatj | guciu |
1 sangasangasan | 簡景國 |
2 sikamasanmusalj | 許珍令 |
3-4 sikamasan tjelulj katua sikamasan simatjelj | 賴萬成 |
5-6 sikamasan limalj katua sikamasan nemelj | 王俊懋 |
7 sikamasan pitjulj | 李添登 |
8-9 sikamasan valulj katua sikamasan sivalj | 洪文泰 |
10-11 sikamasan simuluq katua sikamasan simuluq saka ita | 邱慶華 |
12-13 sikamasan simuluq saka drusa katua sikamasan simuluq saka tjelu | 張卓然 |
14-15 sikamasan simuluq saka sepatj katua sikamasan simuluq saka lima | 張清忠 |
16 sikamasan simuluq saka unem | 吳信義 |
17-18 sikamasan simuluq saka pitju katua sikamasan simuluq saka alu | 許文獻 (tucu) |
gaku na kutjung |
gaku na kutjung a ulivelivek |
gaku na kukumin |
gaku na kukumin a taiping (太平) |
gaku na kukumin a danan (大南) |
gaku na kukumin a a’lripay |
gaku na kukumin a katatipul |
gaku na kukumin a likavung |
gaku na kukumin a dungcen (東成) |
gaku na kukumin a ulivelivek |
gaku na kukumin a ulivelivek i sanri (山里) |
gaku na kukumin a vusan (富山) |
gaku na kukumin a vusan (富山) i litji (利吉) |
gaku na kukumin a vusan (富山) i vuyung (富原) |
nasidjaravacan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]kisiya a djalan |
taiwan kisiya kanriki |
a kisiya a djalan a cemalivat tua taiwan i taitu |
disiaba i sanri (山里) |
qetjung nua gadu a djalan i sanri (山里) |
kivangavangan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]初鹿牧場 | papuquzipan ta dubuc a kadjunangan |
知本溫泉 | djipun a ungesing |
達魯瑪克紀念碑 | taromak pinapukining a pinakeljang |
杉原海水浴場 (美麗灣) | sanyin iljavek a kivangavangan |
白玉風景區 | izua kasiw kata hana a kakivangvangan na caucau i baiyu |
釋迦 | qamuljumulju |
枇杷 | biwa |
茶葉 | utja |
高接梨 | nasi |
namakeljang a caucau
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]amit kulilay (rusenasenai) |
saya kulilay (rusenasenai) (ti 張惠春) |
alines (rusenasenai) (ti 黃美珍) |
samingad blubluone (rusenasenai) (ti 紀曉君) |
auli blubluone (rusenasenai) (ti 紀家盈) |
badai (semanvecik ta bulabulay a sapitj) (ti 巴代) |