djaqas
| djaqas | |
 | |
| sinivecikan na ruvaruvarung | |
| Lagerstroemia subcostata | |
| pinapungadan ni Koehne | |
| zumanga a ngadan | |
| kinakaian na amerika | Taiwan Crepe Myrtle |
| pinairangan | khu-ná-hoe |
| ciniukuan | 九芎 |
aicu a djaqas (Lagerstroemia subcostata) a kinakasivan na kudresul saka sadjelung, namavalid a vucir, kakedrikedriyan a nama qupuqupung a vangalj, nu kiyurag kisuraljiralj, caljeqil aravac a kemapaz.
izuazua a djaqas itjainavalj a vincekadan ta chuku kata iteku tua sasusuan tua vavavan na kadjunangan i taiwan a ljemaveljav kata ljemavigan. qaw izua a liaw a kadjunangan a sinipapungadan ta “djaqas”, masa a liaw a djaqas izua.
papungadan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]aicu a pacugan nua djaqas a ngadan, avananga a maviking a aicu a kasiw. aza a vencikan a “九” (siva) mavananga a masanliawliaw, qaw aza a vencikan a “芎” avan a rukurukung numaya.
masa maviking aza a kasiw, sa inia maqati a sialangan tua temapau, amin a maqati a sicukau tuqadavanga, avan a tuzung kata qidung. izua a natideq a cuqus na djaqas, sa alapen ta kasiw nua kacalisiyan tua malang ta vaqu a cadju kata tjaljev tua pinaquzip a tjaynan.
a pacugan a ngadan nua djaqas, avan a tjamaqacuvunganga a djaqas nu macelaqut aza a kasiw. nu maumalj a kinaqadaqadavan, mekeljang a aicu a kasiw, sa sinan tjaljapazangal a kasiw tuqadavan nua kacalisiyan. nu kaljavevegan tucavilj, izua a veneve a djaqas, qaw azua a vaqu a temugutanga a tjaqaca a 一尺, sa qinemav ta kakanen na zuma a cemel. azua a cuvuq na djaqas, paqaqenetj ta kacalisiyan tua masik i vaqu a quma. qaw, nu lumuken ta ledjeledje a asaw nua djaqas, sa maqati a papucemecemel. tjengelayuta aravac a lava ta keman ta ledjeledje a asaw nua djaqas. sa maqati a malumanga a vangalj tua sinan ta tamadang nua kuakuang.
sikavaljutan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]rupacucun tazua a djaqas i sineljavekan nua paywan, sa tjaljapazangal a kasiw tuqadavanga. maqati a aicu a kasiw a malap tua pecungu, qaw inia kaljava ta nametadanga.
sa, tjaljapazangal tua qemaljupqaljup a cinunan, tuki a i ruqudjaljan. saka, azua a kasiw nua djaqas, mavananga a nangaq a kasiw tua malang ta lingay.
patjara sikudakudan nua djaqas
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]sinansenay
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]numasudjusudju ka sicuyan,sinan parutavak, (kavalanga lidaqasen nu kiyurag kisuraljiralj), ulja namaya ta djaqas a ikamevuluvulung siniaya.
sinancekecek
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]aicua djaqas, makaya tja sicekecek a seman paljaljaqedian, nu venvu tja kakiavangan ta siasikan ta vaqu.
sipapuljipaq/ sipapuljiva
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]nupucekelj a mamazangiljan, namasan lalisian a ljipaq. azua sipapiayayan tua sudjusudju na uqaljaqaljai, nu kaljasalutan makaya sematjez ta djaqs a papuljipaq.
sidjupidjupil
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]azua ngaingav a asav, tja tjutjuqen, makaya sidjupil ta piqay a pucemel.
sisanqidung
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]kumalji a kaljaqudjaljan mezua a ravac a sipecungu, nanguaq aravac a sanqidungen.
sinankakanen
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]azua maka gadu a lava, tjengelay a keman tua ngaingav a qasav.
sisantjuzungen
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]makaya ravac santjuzungen tua tjakit tua kaukav tua siqunu tua tjatjukun tua tjukuzan tua vukavuka.
amasan pazangal a ljavaran tua patjara lisi nu masudju. kakudan a lisi a sauqaljai nu pucekelj. aicu a djaqas makaya san kasiven nu papuljiva.
鄭漢文等，2004，《排灣族民族植物》。臺北：行政院農業委員會林業試驗所。P57。